Neden Unuturuz?
Bunun esas sebebi bilgi filtreleme sistemimizdir. Hatırlama zorunluluğu yoksa ve söz konusu bilgi yeterince dikkatimizi çekmiyorsa veri, filtreleme sistemine takılır ve hatırlanmaz. Yani “dün ne yediğimi bile hatırlamıyorum” diye yakınanlar, hatırlama yeterliliklerinin zayıflığından dem vurmak ister oysa belki de dün ne yediğini hatırlamamak, filtreleme kabiliyetlerinin yüksek performansından kaynaklanmaktadır. Bazı bilim insanları, bunun rüyalarımız için de geçerli olabileceğini düşünmektedir.
Öte yandan rüyalarını hatırlayanlarla daha az hatırlayanlar arasında nörolojik farklılıklar var mı diye araştırmalar yapılmaktadır. Konu ile ilgili bir deneyde, rüyalarını hatırlayan ve hatırlamayan katılımcıların beyin dalgaları incelenmiştir. Uyanık olduğumuzda alfa dalgaları 8 ile 12 hertz aralığında salınım gösterir. Alfa dalgalarındaki salınımlar, inhibisyon (baskılama) ile ilgilidir. Alfa dalgalarının genliği inhibisyon salınımı sonucunda düşer. İnhibisyon da heyecan arttıkça salınır.
Gönüllüler uyanıkken kulaklarına, düzensiz aralıklarla rastgele isimler söylenir ve bu sırada alfa dalgalarının salınımları kaydedilir. Haftada dört rüya hatırlayan gönüllülerin alfa dalgaları, ayda iki rüya hatırlayanlara kıyasla daha fazla düşüş gösterir. Yani hatırlama oranı yüksek olan grubun isimleri duyduklarında yaptıkları işlem, diğer gruptan daha derin olmuştur. Bununla birlikte bu farklılık REM uykusu sırasında gözlemlenmemiştir. Bu bulgulara dayanarak yapılan yorum; rüyalarını hatırlamayanların, hatırlayanlardan daha derin uyudukları olmuştur. Daha sık uyanan (daha az derin uyuyan) kişiler, rüyalarına dair verileri, uzun süreli hafızalarına aktarmak için yeterli vakit bulurlar. Oysa derin ve deliksiz uyuyan kişilerin bunu yapmaya yetecek vakitleri yoktur. Ancak unutmamak gerekir ki bu saptamalar bilimsel bulgulara dayanmakla birlikte aslında birer yorumdur. Maalesef ki şu anda rüyalar hakkında bildiklerimiz, bilmediklerimiz yanında buz dağının suyun üzerindeki kalan kısmı kadardır. Sonuç olarak rüyalarımızı neden hatırlamadığımız konusunda kesin bir bilgimiz olmasa da bilimsel bulgulara dayanan ve akla yatkın yorumlara sahibiz.