Rüya Çeşitleri: Temel hadis kaynaklarına bakıldığı zaman üç tür rüyadan bahsedilir. Bu taksim şu hadise dayanır: Rüyanın kısımlarını belirten ve Ebu Hureyre’den rivayet edilen hadiste Hz. Peygamber şöyle buyurmaktadır: “Kıyamet yaklaşınca müslümanın rüyası hemen hemen yanlış çıkmayacaktır. Sizin en doğru rüya göreniniz, en doğru söyleyeninizdir. Hem müslümanın rüyası peygamberliğin kırk beş cüzünden bir cüzdür. Rüya üç kısımdır: Biri salih rüya olup Allah’tan müjdedir, diğeri şeytanın verdiği üzüntüdendir. Üçüncüsü kişinin kendi kendine konuştuğu şeylerdendir. Biriniz hoşlanmadığı bir şey görürse hemen kalkıp namaz kılsın, onu kimseye söylemesin.” (Müslim, Rüya 6).
Şimdi bu hadise göre olan rüya türlerini açıklayalım: (Köksal, 2008: 37, 38).
-Şeytan tarafından gösterilen rüyalar: Bir hadiste, şeytanın uykuda insanla oynadığı bildirilir. Dolayısıyla bu tür rüyalar, böyle bir irtibat neticesinde, bir kişiyi mahzun etmek için şeytan tarafından gösterilir. Bundan dolayı onun şeytana nispeti münasiptir. Şu rivayet bu gerçeği gösterir: Bir gün bir şahıs, Hz. Peygamber’e geldi ve bir rüya gördüğünü söyledi bu rüyaya göre onun başı kopmuş ve kendisi de arkası sıra gitmişti. Anlatılanı dinleyen peygamber “Şeytanın seninle uykuda iken oynadığını anlatma” buyurdu. (Müslim, Rüya 14). Dolayısıyla ihtilam rüyaları ile bir müslümanı korkutmak için şeytanın sebep olduğu rüyalar bu kapsamdadır. Bunlara hulüm, edğâsu ahlâm, rüyay-ı kazibe gibi isimler de verilir. Bu sebeple onlar başkasına anlatılmaz ve yorumlanamaz. Yorumlansa da bir sonuç oluşturmazlar. Şu hadis bunu belirtir: “Rüya Allah’tan, hulm (düş) ise şeytandandır.” (Buhari, Bedil Halk 1358).
-Meşgul olunan konuda görülen rüyalar: Bunlara şuur altı rüyalar denilebilir. Bu rüyalar daha çok kuruntu ve mizaç bozukluğundan kaynaklanır. Dolayısıyla bazı şahısların şuuraltıları rüyalarına akseder. Düşüncelerin etkisi rüya olarak görülür. Bunlar da birinci grup gibi hulüm, edğâsu ahlâm, rüyay-ı kazibe gibi isimler alırlar. Rüyada aç olduğu için yiyecek görmek, susuz olduğu için su görmek bu tür rüyalara örnektir.
-Rahmani rüyalar: Allah’ın mesaj içerikli olarak kullarına gösterdiği rüyalardır. Bunlar gayba ait bilgiler içerebilirler. Üstelik beşâret ve inzar manası taşıdıklarından, gören şahıs tarafından net hatırlanırlar. Ezanın ilk ortaya çıkışı sadık bir rüya şeklinde olmuştur. Rivayete göre hem Abdullah b. Zeyd hem de Hz. Ömer aynı rüyayı görmüştür. Her ikisine de rüyalarında iki melek gelmiş, birisi ezan ve kamet okumuş, diğeri de namaz kıldırıp göğe yükselmiştir. Hz. Peygamber de bu rüyaları dinledikten sonra, ezan okuyup kamet yapanın Cibril, imam olanın da Mikail olduğunu söylemiştir. (İbn Mace, Ezan 1).